Alkol Bağımlılığı | Sistemik Psikoterapi Çerçevesinde Müdahale

Alkol bağımlılığı, bireyin yaşamında çeşitli sistemlerin bir araya gelerek oluşturduğu karmaşık bir sorun olarak karşımıza çıkar. Sistemik Psikoterapi, bireyi bu sistemler içinde değerlendirir ve bağımlılığın kökenlerini bu bağlamda anlamaya çalışır. Bu yazıda, alkol bağımlılığının altında yatan temel etmenleri geçmiş aile yaşantıları, sosyal destek kaynakları, arkadaş sistemi, iş sistemi, çift ilişkisi sistemi ve aile sistemi gibi temel sistemler üzerinden ele alacağız.

Geçmiş Aile Yaşantıları ve Aile Sistemi

Alkol bağımlılığı, çoğu zaman bireyin geçmiş aile yaşantılarıyla yakından ilişkilidir. Sistemik Psikoterapi, bireyin içinde bulunduğu aile sistemini ve bu sistemin dinamiklerini anlamaya yönelik bir yaklaşım sunar. Aile sistemi, bireyin kimlik gelişiminde, duygusal düzenlemelerinde ve sosyal becerilerinde belirleyici bir rol oynar. Örneğin, çocukluk döneminde ebeveynler arası çatışmalar, duygusal ihmal veya aşırı koruyucu tutumlar, bireyin ileriki yaşamında alkol bağımlılığı geliştirme riskini artırabilir.

Erkeklerde, baba ile olan ilişki aile sisteminin önemli bir parçasıdır. Babadan yeterli duygusal destek veya olumlu modelleme alamayan erkek çocuklar, babadan gelen boşluğu doldurmak için alkol kullanımına yönelebilirler. Kadınlarda ise, anne ile olan ilişki, sevgi ve güven duygularının gelişiminde kritik bir rol oynar. Anne ile sağlıklı bir bağ kuramayan kadınlar, bu eksikliği alkol gibi dışsal faktörlerle gidermeye çalışabilirler.

Arkadaş Sistemi ve Sosyal Destek Kaynakları

Arkadaş sistemi, bireyin sosyal yaşamında kritik bir destek mekanizmasıdır. Ancak, alkol bağımlılığı geliştiren bireylerde, bu sistem genellikle ya işlevsizdir ya da bağımlılığı teşvik edici bir yapıya sahiptir. Örneğin, bireyin alkol kullanımını normalleştiren veya teşvik eden bir arkadaş çevresi, bağımlılık riskini artırabilir. Sistemik Psikoterapi, arkadaş sisteminin dinamiklerini değerlendirir ve bireyin bu sistemi nasıl kullandığını anlamaya çalışır. Sağlıklı bir arkadaş sistemi, alkol bağımlılığından kurtulma sürecinde önemli bir destek sağlayabilir.

Sosyal destek kaynakları ise, bireyin alkol bağımlılığı ile başa çıkmasında belirleyici bir faktördür. Sistemik bakış açısıyla, bireyin sosyal çevresi ve bu çevreyle olan ilişkileri değerlendirilir. Sosyal destek sisteminin zayıf olduğu durumlarda, birey alkolü bir başa çıkma mekanizması olarak kullanabilir. Aile üyeleri, arkadaşlar ve toplum desteği, bireyin bağımlılıktan kurtulma sürecinde önemli bir rol oynar.

İş Sistemi ve Alkol Bağımlılığı

İş sistemi, bireyin yaşamında önemli bir yere sahiptir ve alkol bağımlılığı bu sistemle doğrudan ilişkili olabilir. İş yerindeki stres, tatminsizlik veya iş ilişkilerindeki çatışmalar, bireyin alkol kullanımını artırabilir. Sistemik Psikoterapi, bireyin iş sistemi içindeki rolünü ve bu sistemin birey üzerindeki etkilerini anlamaya çalışır. İş yerindeki destekleyici ilişkiler, bireyin alkol bağımlılığı ile başa çıkmasında önemli bir tampon görevi görebilirken, iş yerindeki olumsuz dinamikler bağımlılığı tetikleyebilir.

Çift İlişkisi Sistemi ve Bağımlılık

Çift ilişkisi sistemi, bireyin duygusal doyumunu ve güvenliğini sağladığı en temel sistemlerden biridir. Ancak, çift ilişkisinde yaşanan çatışmalar, güvensizlikler ve duygusal ihmal, alkol bağımlılığına zemin hazırlayabilir. Sistemik Psikoterapi, çift ilişkisi sistemini değerlendirir ve bu sistemin birey üzerindeki etkilerini anlamaya çalışır. Çift ilişkisi içindeki sorunlar, bireyin alkolü bir kaçış mekanizması olarak kullanmasına neden olabilir. Ancak, sağlıklı ve destekleyici bir çift ilişkisi, alkol bağımlılığının üstesinden gelmede önemli bir kaynak olabilir.

Yetersizlik ve Değersizlik Algısı

Alkol bağımlılığı, genellikle derin bir yetersizlik ve değersizlik algısıyla ilişkilidir. Sistemik Psikoterapi, bu algıların kökenlerini bireyin içinde bulunduğu sistemler içinde arar. Bireyin kendisini yetersiz veya değersiz hissetmesi, alkol kullanımını tetikleyebilir. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), bireyin bu olumsuz düşüncelerle başa çıkmasına ve bu düşünceleri yeniden yapılandırmasına yardımcı olur. ACT, bireyin kendi değerlerine odaklanarak, bu değerlere uygun bir yaşam sürmesini teşvik eder.

Alkol Bağımlılığına Müdahale Süreci

• Sistemlerin Analizi ve Değerlendirilmesi: Terapist, danışanın yaşamındaki temel sistemleri (aile, çift ilişkisi, arkadaş çevresi, iş ortamı gibi) analiz eder ve bu sistemlerin alkol bağımlılığı üzerindeki etkilerini değerlendirir. Danışanın bağımlılığını tetikleyen veya sürdüren dinamikler bu sistemlerin içinde aranır.

• İlişkisel Dinamiklerin İncelenmesi: Alkol bağımlılığına neden olan ilişkisel sorunlar belirlenir. Örneğin, aile içindeki çatışmalar, çift ilişkisinde yaşanan sorunlar veya iş yerindeki stres gibi faktörler incelenir. Bu dinamikler, bireyin alkol kullanma sebeplerini anlamada anahtar rol oynar.

• Sistemler Arası Etkileşimlerin Düzenlenmesi: Terapist, danışanın yaşamındaki sistemler arasındaki etkileşimleri düzenlemeye çalışır. Örneğin, aile içindeki iletişim sorunları ele alınarak aile üyeleri arasında daha sağlıklı bir iletişim kurulması sağlanabilir. Arkadaş çevresinin desteği artırılabilir ya da iş yerindeki stres faktörleri azaltılabilir.

• Aile ve Çift Terapisi: Gerekli görüldüğünde, aile üyeleri veya partnerlerle birlikte terapi yapılır. Aile ve çift terapisinde, alkol bağımlılığına katkıda bulunan veya bu bağımlılığı sürdüren ilişki sorunları ele alınır. Amaç, aile veya çift ilişkisini güçlendirerek bireyin bağımlılıkla başa çıkmasına yardımcı olmaktır.

• Sosyal Destek Kaynaklarının Güçlendirilmesi: Terapist, danışanın sosyal destek sistemlerini (arkadaşlar, aile, iş arkadaşları gibi) güçlendirmeye çalışır. Güçlü sosyal destek, bağımlılıkla başa çıkmada kritik bir rol oynar.

• Bağımlılığın İşlevselliğinin Yeniden Yapılandırılması: Alkol kullanımının danışan için ne anlama geldiği ve hangi işlevleri yerine getirdiği (örneğin, stresle başa çıkma, sosyal bağ kurma) değerlendirilir. Bu işlevlerin daha sağlıklı yollarla nasıl karşılanabileceği üzerine çalışılır.

• Danışanın İçsel Kaynaklarının Güçlendirilmesi: Terapide, bireyin kendi içsel kaynaklarını (kişisel değerler, inançlar, hedefler) keşfetmesi ve bu kaynakları kullanarak bağımlılıkla başa çıkması sağlanır. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) bu noktada önemli bir yer tutar.

Alkol bağımlılıyla ilgili Bireysel Psikolojik Danışma randevusu almak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz;

https://www.doktortakvimi.com/suha-topcu/psikolojik-danisma-ve-rehberlik/eskisehir